شمال نیوز: حسين اسلامي پژوهشگر و مورخ مازندران با حضور در ستاد تسهيلات سفر استان از آيين نوروز سخن گفت. پاي صحبت هايش نشستيم كه در ذيل مي خوانيد.
نظرتان را در رابطه با كارهاي فرهنگي صورت گرفته در نوروز بفرماييد؟
نمي گويم كار نشده اما وقتي يك ملتي با ريشه هاي عميق تايخي با پشتوانه هزاران سال تاريخ و داراي سهمي بسيار ارزنده در ساختار تمدن بشري هست و يكي از اعياد آييني كه تماما بار فرهنگي دارد بايد به نحوي بايسته و شايسته آن را حفظ كند و به جهانيان معرفي نمايد.
ما در اين چند سال اخير با يك بي احتياطي و لجبازي كودكانه چهارشنبه سوري را به چهارشنبه سوزي تبديل كرديم و بعد هم آن را به قبرستان تاريخ فرستاديم. گرچه ما ايراني ها چهارشنبه سوري نداشتيم. ما چهارشنبه سوري را از اعراب گرفيتم.شنبه همان شبت عبري است. ما جشن سوري و جشن آتش مثل آذرگان، ارديبهشت گان و سده و سوري داشتيم.
نوروز ما فقط به اينكه چند گروه نوروز خواني به راه انداختيم يا ستاد تسهيلات سفر قانع كننده نيستند. همين ستاد تسهيلات سفر يكي از راه هايي است كه قطعا به تركستان مي رود. تعطيلات نوروزي مطمئنا به مانند تعطيلات اروپايي است. ما در خانه مي نشستيم و هركس هركجا بود به منزل برمي گشت تا آيين نوروزي را در كنار هم و با هم با آگاهي برپا كنيم.
در مورد سفرهاي نوروزي چه نظري داريد؟ چراكه برخي افراد به جهت كم كردن هزينه هاي نوروز به سفر مي روند؟به وضوح مي بينيم كه سفرهاي نوروزي تيشه به ريشه ي نوروز خواهد زد و همچنان كه ترقه بازي به آتش بازي چهارشنبه سوزي.
سفر رفتن امر مقدسي است مهاجرت زيباست اما براي فرار از نوروز سفر زيبنده نيست. متاسفانه بعضا به جهت كم كردن هزينه نوروز دست به سفر نوروز مي زنند اما اين علاج كار نيست، اين فرار از واقعيت است.
ما اگر از تجهيزات نوروزي و چشم و هم چشمي دست برداريم نوروز را هم مي توانيم از نظر آييني باشكوه برقرار كنيم.
ما زماني كه از نظر فرهنگي كم مي آوريم نگاه ما به تجمل سفره و پذيرايي هاي آنچناني مي شود.
اسراف در پذيرايي نوروزي نوعي كم آوردن در برپايي آيين نوروزي ست. ما از نظر فرهنگي كم مي آوريم كه به تشريفات نوروز مي پردازيم. ما از نظر فرهنگي كم مي آوريم كه چهارشنبه سوزي مي كنيم.
اگر دريافت ما از نوروز درست باشد اصلا نيازي نيست كه بي پروا به بازار هجوم ببريم و بي حساب اسراف كنيم. سفرهاي بي دليل داشته باشيم.
نوروز زمان شكم چراني، پرخوري، جشم و هم چشمي و اسراف حتي مسافرت نيست. نوروز يك آيين ويژه فرهنگي آييني نمادين و بخشي از شناسنامه يك ملت با فرهنگ است.
از او در رابطه با عيدي پرسيديم. اينگونه گفت:
عيدي معمولا در تاريخ بعد از اسلام حكام بني اميه و بني عباس به جهت دلخوشي گرفتن عيدي از مردم اصرار در برپايي نوروز داشتند. ضرب المثلي در مازندران داريم: نوروز شنبه دكته جان خدا ره خنده دكته.
چون چهارشنبه براي يهود روز مقدسي است حكام از اينكه نوروز شنبه آغاز ميشود باج مضاعف از يهود مي گرفتند. مثل حكام مكه كه به دروغ 10 ذي الحجه را با دستكاري به جمعه مي انداختند كه بگويند حج اكبر است و از زوار كشور ما سركيسه كنند.ما در مازندران اسكناس نداشتيم. سكه نداشتيم. نه مركز حكومت شاهنشاهي بود نه كانون ضرب سكه. مازندران هنوز تحت عنوان جمعه بازار سه شنبه بازار مردم كالا را با كالا مبادله مي كنند . پول دادن به عنوان عيدي به بچه ها پديده جديدي است. البته هديه به بچه ها با تخم مرغ رنگي مرسوم بود. هم اكنون هم عيدي دادن بچه ها با پول از روي چشم و هم چشمي انجام مي شود.
هر مركزي كه ما را از برپايي سالم و ريشه دار آيين نوروزي منع كند بايد آن را حذف كنيم.
امروزه مي توانيم با هديه هايي چون كتاب، چه بزرگترها چه كوچكترها آن را با عيدي پول عوض كنيم.
من بارها گفته ام هركه كتاب نمي خواند مردنش آغاز شد، خودش خبر ندارد.
گفتگو از: سعيده فلاح